Кредиттік тарих – бұл тек банктер үшін ғана қажет емес ақпарат. Бұл ақпарат басқа компанияларға да қажет. Мақалада қандай компанияларға және не үшін ұажет екенін айтамыз.
Кредиттік тарих – азаматтың негізгі банктік құжаты. Сіздің келісіміңізсіз ешкім ақпаратты пайдалана алмайтынын білу маңызды. Соңғы 10 жылда кредиттік тарих тек кредиторлар үшін ғана емес, басқа мақсаттар үшін де қажет.
КТ азаматқа не үшін қажет?
Қазақстанда онлайн қарыз алмас бұрын кредиттік тарихты өз бетінше тексеру қажет. Осылайша сіз кредиттік өнімді таңдағанда өз мүмкіндіктеріңізді бағалай аласыз. Жақсы КТ бар клиентке банктік құжатта КТ бұзылған немесе мүлде жоқ адамға қарағанда әлдеқайда көп нәрсе қол жетімді.
Банктер мәліметті қалай пайдаланады?
Кредиттік тарихты қажет ететін бірінші ұйым банк болып қала береді. Клиент жүгінетін әрбір ірі қаржы компаниясы КТ деректерін сұратады. Қазір кредиттік тарихты тексеру өтінімнің ажырамас бөлігі болып табылады. Дәл осы деректер арқылы банк өзінің ықтимал тәуекелін бағалайды. Кредит берілмеген жағдайда кредиттік тарих өтінім өңделгеннен кейін тағы 60 күн ішінде қол жетімді болады. Ал егер мәміле жасалған болса, онда КТ кредиторға Шарттың бүкіл қолданылу мерзіміне ашық болады. Бұл жағдайда ақпарат үнемі тексеріліп тұруы мүмкін.
МҚҰ-ға жүгінген кезде деректер маңызды ма?
Барлық МҚҰ әлеуетті клиенттің кредиттік тарихын мұқият тексере бермейді. Мұның бәрі олардың қандай шарттармен микрокредит беретініне байланысты. Мәселен, мысалы, егер КТ тексерілмесе немесе ол нашар болса, онда клиент тек жоғары пайызбен қаражат ала алады. Smartzaim.kz порталында кредиттік тарих бұзылған болса да өтінімді мақұлдайтын МҚҰ таба аласыз.
КТ сақтандырушыларға не үшін қажет?
Сақтандыру компаниялары үшін кредиттік тарих бірдей маңызды. Олардың түсінігінде адал сақтанушы мен ұқыпты қарыз алушы бірдей. Олар клиенттің КТ-на оның келісімімен ғана қол жеткізе алады. Егер ақпарат оларды қанағаттандырса, онда сақтандыру кезінде олар жеңілдік жасай алады немесе ең тиімді өнімді ұсына алады. Сондай-ақ, егер ақпарат қанағаттанарлықсыз болып шықса, онда сақтандырудан (әсіресе клиент үшін пайдамен) бас тартылады.
Жұмыс берушіге не үшін қажет?
Барған сайын еңбек нарығында банк құжаттары қажет бола бастады. Жұмыс берушілер өз қызметкерлерін де, лауазымға үміткерлерді де тексере алады. Көбінесе бұл материалдық жауапты адамдар үшін жасалады. Көптеген адамдар үшін қызметкердің беделі маңызды. КТ тек кредиттер туралы емес екенін ұмытпаңыз. Құжатта азаматтың басқа қаржылық міндеттемелері туралы ақпарат бар: алимент, коммуналдық төлемдер, соттың өндіріп алулары, айыппұлдар және т.б. мысалы, ипотеканың болуы сізге қызметкер ретінде сенуге негіз болып табылады. Шынында да, бұл жағдайда сіз жоғары тұрақты табысқа қызығушылық танытасыз, яғни сіз өз міндеттеріңізді сапалы орындап, өсуге ұмтыласыз. МҚҰ – да кредиттердің болуы, жабық төлемдер, көптеген кредиттік карталар, керісінше, жұмыс берушіге қаражатты дұрыс басқара алмайтыныңызды білуге мүмкіндік береді.
КТ-ты тағы кім қолдана алады?
Жылжымайтын мүлік агенттіктеріне тұрғын үй іздеу кезінде жүгіну тиімді бола бастады. Кейбір жалға берушілер сіздің рұқсатыңызбен деректерді сұрай алады. Осылайша олар өз клиентін төлем қабілеттілігіне тексереді.
Жақында кредиттік тарихты тексеру көбінесе жылжымалы және жылжымайтын мүлікті сатып алушылар мен сатушылар арасында жүзеге асырыла бастады. Бұл банкротпен мәміле жасамау, содан кейін мүлік үшін қаражат алмау немесе кредиторлар оны алып кетсе, сатып алуды кездейсоқ жоғалтпау үшін жасалады.
Кредиттік тарих – азаматтың ресми қаржылық құжаты. Егер адам сатып алса, сатса, сақтандыру компанияларымен мәмілелер жасаса, жақсы жұмысқа орналасуды жоспарласа, бұл өте маңызды.
12 айда бір рет әркім өз КТ тегін тексере алады. Ол үшін интернет-банкті пайдалануға немесе осындай қызметтерді ұсынатын компанияға хабарласуға болады.